Οι πρώτοι κάτοικοι πρέπει να ήταν κτηνοτρόφοι. Οι πολλές χορτολειβαδικές εκτάσεις, ευνοούσαν την ανάπτυξη της κτηνοτροφίας, κυρίως γιδοπροβάτων. Αν υπολογίσει κανείς ότι στον ψηλό Σταυρό, στη Σαράνταινα, αλλά και στο Πλατάνι νοικιάζαν λειβάδια οι χωριανοί μας, μπορεί να εκτιμήσουμε τον πολύ μεγάλο αριθμό εκτρεφομένων ζώων.
Ομαδικά έφευγαν από το χωριό, στις αρχές Νοεμβρίου και πάλι, όλοι μαζί, επέστρεφαν τέλος Μαρτίου ή λίγο αργότερα, ανάλογα με τον καιρό. Αυτό το ανεβοκατέβασμα γινόταν και πριν της ανεξαρτησίας του νεότερου ελληνικού κράτους,Αυτή η τακτική, χειμώνα στον κάμπο και καλοκαίρι στο χωριό θα συνεχιστεί μέχρι το 1947.
Ο εμφύλιος πόλεμος (1946 - 1949) που μας κράτησε υποχρεωτικά μακριά από το χωριό μέχρι το 1951 και η μόνιμη εγκατάσταση, σε διάφορα μέρη και κυρίως στο Χρυσοβέργι, έφεραν το τέλος αυτού του τρόπου ζωής, που κράτησε, ποιος ξέρει πόσους αιώνες.
Για τα χειμαδιά ακολουθούσαν την εξής διαδρομή: Τσεκλείστα - Πλατάνι - Μαχαλάς (Κοκκινόβρυση) - Απόκουρο (Θέρμο) - Μουσταφούλι (Παναιτώ- λιο) - Κλεισούρα, με τόπο εγκατάστασης σ’ ένα από τα μέρη που προανα- φέραμε. Ένα πλήθος ανθρώπων και ζώων, σε μήκος χιλιομέτρου και πλέον, που στο πέρασμά του αντιλαλούσαν οι φωνές και τα χάχανα των ανθρώπων, ανακατωμένα με τα χλιμιντρίσματα των υποζυγίων, τα ουρλιαχτά των σκύλων, τα βελάσματα και τα κουδούνια των γιδοπροβάτων.
Το γόνιμο και με ελάχιστη κλίση έδαφος επέτρεψε την ανάπτυξη και της γεωργίας που σχεδόν κάλυπτε τις διατροφικές ανάγκες των ανθρώπων.
Η παροιμιώδης εργατικότητα των κατοίκων δεν άφησε αναξιοποίητη ούτε μια σπιθαμή καλλιεργήσιμης γης, που θα μπορούσε να βοηθήσει τον καθημερινό αγώνα επιβίωσης των πολυμελών, συνήθως, οικογενειών. Σιτάρι, βρώμη (σίκαλη), καλαμπόκι, φακές, φασόλια, κρασί ήταν η κύρια γεωργική παραγωγή·
Θα ήθελα εδώ ν’ αναφερθώ ειδικά στην καλλιέργεια της πατάτας. Το χωριό μας ήταν το πρώτο, αν όχι της Ευρυτανίας, τουλάχιστον της περιοχής, που έφερε και καλλιέργησε την πατάτα.
Ιδιαίτερη άνθηση γνώρισε η δενδροκαλλιέργεια. Μηλιές, κερασιές, καρυδιές, καστανιές, δαμασκηνιές κ.λ.π. έδιναν με την ανθοφορία και την καρποφορία ξεχωριστό τόνο στο καταπράσινο χωριό μας. Πραγματική μαγεία ήταν η εποχή που τα δένδρα ήταν φορτωμένα από τα πολύχρωμα άνθη τους.
Ζυμωμένοι στην αγνότητα της φυσικής ζωής, διαμόρφωσαν χαρακτήρες και συμπεριφορές με κυρίαρχα στοιχεία την εργατικότητα, την τιμιότητα, την υπευθυνότητα, την υπομονή και την πραότητα. Έντονο το πνεύμα της οικονομίας.
Φαινόμενο εργατικότητας, πάντα τους προτιμούσαν οι αφεντάδες του κάμπου, όταν δούλευαν για το μεροκάματο, στα κτήματα των τσιφλικάδων. Εργάζονταν αποδοτικά προκαλώντας την εκτίμηση των επιστατών. Ότι δημιούργησαν το πέτυχαν με μόχθο πολύ και οικονομία μεγάλη.
Δεν ζούσαν στη γη της επαγγελίας. Συνεχής μάχη για τον επιούσιο ήταν η μοίρα τους. Από το Μεσολόγγι φόρτωναν τα ζώα τους με αλάτι, να το ανταλλάξουν στον κάμπο της Λαμίας (δρόμος πολλών ημερών) με σιτάρι και να το φέρουν στο χωριό που τους περίμενε η πολυμελής οικογένειά τους.
Για πολλά χρόνια βρέθηκαν και στις εκβολές του Αχελώου ή για να κυριολεκτώ, στις παλιές κατά καιρούς κοίτες του ποταμού. Εκεί ασχολούνταν με τη συλλογή ενός φυτού, του «γλυκόριζου», που από την ονομασία του φαίνεται ότι η ρίζα του ήταν πλούσια σε σάγχαρο και την έβγαζαν σκάβοντας σε βάθος περίπου ενός μέτρου. Το προϊόν αυτό εξαγόταν στην Αγγλία. Στις πρόχειρες αχυροσκέπαστες ή ψαθοσκέπαστες καλύβες του ενός κυκλικού δωματίου θα καλύψουν τις βασικές ανάγκες στέγασης μέχρι τις αρχές Απριλίου που θα πάρουν το δρόμο της επιστροφής στο χωριό.
Όταν η εξαγωγή σταμάτησε και το γλυκόριζο δεν είχε ζήτηση γύρισαν, για ξεχειμώνιασμα, στα παλιά γνώριμα μέρη.Κάποτε αποφάσισαν να στήσουν τα αχυροκάλυβά τους (τουρλοκάλυβες) κοντά στη θάλασσα και εκεί γράφτηκε ένα από τα σημαντικότερα κεφάλαια στην περιπετειώδη ζωή των χωριανών μας. |
